Sinan Genim

“Lütufkâr mizacı ve öfkeden uzak olmayı öğrendim.”

On altıncı Roma İmparatoru Marcus Aurelius Antoninus Augustus (121-180), “Stoacı İmparator, Filozof İmparator” adları ile de anılır ve Floransalı düşünür Niccolò Machiavelli tarafından “Beş iyi Roma İmparatorunun sonuncusu” sayılır. Praetor iken vefat eden Marcus Annius Verus Sezar’ın oğlu olup, büyükbabası tarafından yetiştirilir. Hem anne hem de baba tarafından soylu bir aileye mensup olan Marcus Aurelius dönemin imparatoru Hadrianus (76-138) tarafından da korunup kollanır. Varisi Lucius Commodus’un ani vefatı üzerine Antoninus Pius’u evlat edinen Hadrianus, Pius’un Lucius Commodus’un oğlu Commadus ile Marcus Aurelius’u evlat edinmesini şart koşar. Antoninus Pius imparatorluğu döneminde Marcus Aurelius’u önemli görevlere getirir. Daha on sekiz yaşında Pius’un kızı Annia Galeria Faustina ile nişanlanır.

İmparator

Antoninus Pius’un 161 yılında vefatı üzerine imparator ilan edilen Marcus Aurelius, manevi kardeşi Lucius Commodus’u tahta ortak ilan eder. 168

Göğceli Camii ile Bekdemir Mescidi ahşap işçiliğinin nadide eserleri olan kalem işi süslemeli köy mescitlerine örnek iki yapı.  Her iki yapı da “Gelenekten Geleceğe Ahşap Camiler” isimli Vakıflar Genel Müdürlüğü yayını kitapta açıklamalar ve fotoğraflarıyla yer alıyor. Her ne kadar gözden uzakta olsalar da Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün bu yapılara sahip çıkması beni sevindirdi.

Son iki haftadır gerek UNESCO tarafından “Dünya Kültür Mirası Listesi”ne alınan beş camimiz gerekse çoğumuzun farkında olmadığı ahşap işçiliğinin nadide eserleri olan kalem işi süslemeli köy mescitlerinden bahsetmiştim. Uzun bir süredir araştırdığım ve imkân buldukça ziyaret etmeye çalıştığım benzer mescitlerin ikisi Samsun’daydı. Bir türlü imkân bulup çok merak ettiğim bu iki yapıyı görmek nasip olmamıştı. 21 Ekim 2023 günü Samsun Büyükşehir Belediyesi’ne bir konuşma yapmak üzere davet edildim ve Samsun’a gittim. Ertesi gün bana tahsis

“Otuzlu yaşlarımdayken Amerika’da bir üniversitede üç yıl kadar hocalık yapmıştım. Konuşmadan da anlaşma, uyumlu davranma, bir şey söylemeden duruşumuzla diyebileceğimizi ifade etme, gencin yaşlının yerini bilmesi, vefa, minnet borcu gibi anlayışların ağırlıklı olduğu Japonya ile karşılaştırınca, her şeye mantıklı müzakere yoluyla karar veren Amerikan toplumu bana çok rahatlatıcı gelmişti. Orada herhangi bir şeye karar vermek için bundan başka bir yöntem olmadığına inanıldığı için, tartışmalarda kazananın da yenilenin de garez gütmesi gibi bir durum olmuyor. Değişik milletlerin erime potası olduğu da söylenen Amerika’da, devleti bir arada tutabilmek amacıyla her türlü insan için geçerli olacak bir yönteme, mantığa dayanmaktan başka bir yol bulunmuyor.” (s. 15) 

Masahiko Fujiwara “Kokka No Hinkaku / Devletin Haysiyeti” isimli kitabının başlangıç bölümünde bu açıklamaya yer vermekte. 1943 yılında, o tarihlerde Japonya’ya bağlı olan Mançurya’da dünyaya gelen Fujiwara, Tokyo Üniversitesi’nde

Anadolu’nun çeşitli bölgelerinde, ülkemizin korunması gerekli kültür varlıkları açısından ne kadar zengin olduğunu gösteren ahşap köy mescitleri bulunuyor. Denizli’de yer alan beden duvarları kâgir, iç mekânları ahşap taşıyıcılı köy mescitleri de ahşap işçiliği ve kalem işi süslemeleri ile nadide eserler.

Türkiye, mâlik olduğu kültürel değerler açısından tüm dünyanın hayranlığını taşıyan, ama bu hayranlık pek de dile getirilmeyen bir ülkedir. Türkiye’nin binlerce yıllık kültür birikimi insanlığın vazgeçilmez kültür hazinesidir. Bir önceki yazımda “Dünya Kültür Mirası Listesi”ne alınan beş ahşap sütunlu camimizden bahsetmiştim. Son yıllarda uzun bir süredir gerek ekonomik gerekse görmezden gelinerek zamanın tahribine bırakılan çok sayıda yapımız restore edilerek kurtarılmıştır. Özellikle camilerin fonksiyonu değişmediği için yapım amaçlarına uygun olarak kullanımlarına devam edilmektedir. Ancak kullanım amacı büyük

Araştırma alanları; Orta Çağ İslam Dünyası, günümüz Orta Doğusu ve Osmanlı İmparatorluğu olan ve kısa süre önce vefat eden rahmetli Bernard Lewis (1912-2018) Londra’da dünyaya gelir. Londra Üniversitesi’nde eğitim görür. Orta Doğu Tarihi konusunda yüksek lisans yapar ve İslam Tarihi konusundaki tezi ile doktor unvanı alır. Paris Üniversitesi’nde yaptığı çalışmalar sırasında Türkçe öğrenir. 1938 yılından itibaren ders vermeye başlar. Sevgili hocam Dr. Nurhan Atasoy vasıtasıyla tanıştığım Dr. Lewis ile zaman zaman sohbetlerim oldu. İstanbul’a Eylül veya Ekim aylarında gelmişse, mutlaka Yenimahalle’ye gidip, beyaz Marmara mermeri tablalı masalarda, birer kadeh rakı refakatinde “Lüfer” yediğimiz olmuştur. Benim küçük Volkswagen arabama biner, gerek iki saati aşkın süren gidiş-dönüş yolculuğu gerekse yemek sırasında oldukça keyifli sohbetler ederdik. Genellikle kültür, sanat ve mimarlık üzerine geçen bu konuşmalar sırasında, genç olmanın getirdiği ataklık ile kendisine bazı

45. UNESCO Dünya Miras Komitesi toplantısında, 22 Eylül 2023’te “Anadolu’nun Orta Çağ Dönemi Ahşap Direkli ve Kirişli Camileri” olarak “Dünya Mirası Listesi”ne alındı. Ülkemizin beş ayrı kentinde bulunan bu camileri paylaşmak istedim

Çeşitli tarihlerde UNESCO “Dünya Mirası Geçici Listesi”ne alınan Anadolu’nun çeşitli bölgelerindeki camiler, bu kez 16-20 Eylül 2023 tarihleri arasındaki 45. UNESCO Dünya Miras Komitesi toplantısında, 22 Eylül 2023 günü “Anadolu’nun Orta Çağ Dönemi Ahşap Direkli ve Kirişli Camileri” olarak “Dünya Mirası Listesi”ne alındı.

Ülkemizin beş ayrı kentinde bulunan bu camilerin isimlerini duysak da çok azımız bu yapıları ziyaret etmiş, içlerindeki havayı solumuştur. Bu konudaki bilginize katkıda bulunmak ve imkân bulduğunuzda mutlaka ziyaret etmeniz için sizlerle paylaşmak istedim.

Sivrihisar Ulu Camii

Bu yapıların en eskisi, ilk yapımı 1232 yılına kadar geriye giden Sivrihisar Ulu Camii’dir. Anadolu’nun

Belçikalı David Van Reybrouck, Leuven Üniversitesi ve Cambridge Üniversitesi’nde arkeoloji ve felsefe eğitimi alır. Leiden Üniversitesi’nde doktora yapar. “The Plague” (2001) ve “Congo” (2010) isimli kitapları ile dünya çapında ün kazanır. Brüksel’de yaşayan farklı yaşlardan, tarzlardan ve geçmişlerden şairleri bir araya getiren, çok dilli, çok kültürlü bir girişim olan “Brüksel Şiir Kolektifi”ni kurar. 2011 yılında Belçika’da demokratik yenilik için bir platform olan vatandaşlar zirvesi ve örgütü olarak “G1000”i başlatır. 

“İngiltere halkı, özgür olduğu konusunda kendini kandırır. Aslında o, sadece parlamento üyelerinin seçiminde özgürdür, çünkü yeni üye seçilir seçilmez tekrar zincire vurulur ve hiçliğe sürüklenir.”  

Jean-Jacques Rousseau, 1762 

Seçimlere karşı 

David Van Reybrouck’un “Demokrasi Krizi” adlı kitabı bu alıntı ile başlıyor. 2012 yılı yazında

İlkel dönemlerden günümüze hassasiyetin, sezginin ve zarafetin sembolü olarak pek çok kültürde kendine yer bulan geyik, Türk destanlarında bir görünüp bir kaybolan gizemli hayvan olarak geçer

“Geyik gibidir devlet, insana gelir sırayla

Eğer gelirse tut hemen bağla.” 

Yusuf Has Hacib

Geyik, geyikgiller familyasından geviş getiren otobur memeli hayvanların ortak adıdır. Çift toynaklılar takımında bulunan akraba familyalardaki benzer hayvanlar da genel olarak “Geyik” olarak isimlendirilmektedir. Geyikler, Avusturalya dışındaki tüm kıtalarda oldukça yaygın olarak bulunmaktadır. Türk tarihinde geyik önemli bir figürdür. Orta Asya’nın kuzeyindeki Türk kabileleri erken dönemlerden itibaren, atın evcilleştirilmesinden önce ren geyiğini eğitmiş ve yük hayvanı olarak kullanmıştır.

Birçok hayvan; mitoloji, destan ve efsaneler yoluyla ilkel dönemlerden günümüze ulaşır. Bazı yönleriyle çeşitli inançlara konu olup, folklorik olarak varlıklarını sürdürmeye devam etmektedirler.